روغنهای مایع دارای پیوندهای دوگانه یا سه گانه می باشند و به اصطلاح سیر نشده هستند. برای اینکه انها را به صورت جامد در آورند که دلایل آن در زیر آمده است، آنها را به صورت اشباع در می اورند، یعنی تمام پیوندهای دوگانه را به پیوند یک گانه تبدل می کنند. برای اینکار انها را هیدروژندار می کنند، یعنی به هر پیوند اضافه، دو اتم هیدروزن متصل می نمایند. هیدروژن دار کردن به صورت واکنش آلکن های دررون روغن با گاز هیدروژن H₂ در حضور یک کاتالیزور انجام می گیرد. هیدروژن دار کردن کاتالیزوری به دو صورت است:

 

1) استفاده از کاتالیزورهای همگن

2) استفاده از کاتالیزورهای ناهمگن

 

هیدروژن دار شدن ناهمگن روشی کلاسیک است و هنوز به طور گسترده مود استفاده قرا می گیرد. کاتالیزور معمولا”ذرات ريز پلاتین، پالادیم یا نیکل می باشد. محلولی از آلکن تحت فشار کم از گاز هیدروژن در حضور مقدار کمی از کاتالیزور به هم زده می شود، واکنش به سرعت و به نرمی انجام می گیرد. وقتی واکنش کامل شد، محلول محصول سیر شده را به سادگی با صاف کردن از کاتالیزور فلزی نامحلول جدا می کنند.

 

روش جدیدتر هیدروژن دار شدن همگن، روشي انعطاف پذیرتر را ارائه می دهد که با کاتالیزورهای قدیمی امکان پذیر نیست. که البته این روش در جامد کردن روغنها به کار نمی رود. در زیر اطلاعات مفیدی در مورد روغنهای مایع آمده است:
روغنهای مایع به مقدار زیادي داراي گلیسیریدهای اسیدهای چرب اشباع نشده هستند كه مهمترین اسیدهای چرب اشباع نشده می‌باشند، همگی آرایش سیس دارند و از جمله اسیدهای موجود در روغنهای بادام و کرچک می‌باشند که عباتند از اولئیک اسید ، لینولئیک اسید و لینولنیک اسید. روغنهای مایع بعلت داشتن پیوندهای چندگانه آسیب پذیرترند و لذا با هیدروژن‌دار کردن کاتالیزوری ، پیوندهای دو گانه را از بین می‌برند تا نگهداری آنها آسانتر گردد. روغنهای جامدی که در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از هیدروژن‌دار کردن روغن دانه‌ها و غلات تهیه می‌شوند. هیدروژن‌دار کردن چربیها با اینکه امکان نگهداری این مواد را فراهم می‌سازد، ولی هضم آنها را در متابولیسم بدن با اشکال مواجه می‌سازد. این چربیها موجب مسدود شدن رگهای خونی و امراض قلبی می‌گردند.

 

 

چرا روغنها را به صورت جامد عرضه مي كنند؟

• روغنهای مایع خیلی زود با اکسیژن هوا ترکیب و خراب و تند می‌گردند. بنابراین با جامد کردن روغن از خراب شدن سریع آن جلوگیری می‌شود.

 

• اگر روغن مایع را داغ کنند خیلی زود می‌سوزد و خراب می‌شود، اما مقاومت روغن جامد در برابر حرارت بیشتر است.

 

• بسته بندی و حمل و نقل روغنهای جامد آسانتر است. از لحاظ تغذیه‌ای روغنهای مایع نسبت به روغنهای جامد و حیوانی برتری دارند، زیرا

 

• روغن باید در حرارت 37 درجه سانتیگراد بدن حالت مایع داشته باشد، در غیر این صورت هضم و جذب آن مشکل می‌شود.

 

• روغنهای مایع از جذب کلسترول جلوگیری می‌کنند. کلسترول ماده ای است که اگر میزانش در خون بالا رود، زمینه ي رسوب آن به صورت ترکیب با مواد دیگر در ديواره رگها فراهم می‌شود. افرادی که از حمله‌های قلبی رنج می‌برند، تقریباً همیشه میزان کلسترول آنها بیش از مقدار طبیعی است، همچنین دانشمندان متوجه شده‌اند که موارد شیوع بیماریهای قلب و عروق در جوامعی که رژیم غذایی آنها بیشتر از چربیهای حیوانی تامین می‌شود، بالاتر از جوامعی است که چربی رژیم آنها بیشتر از روغنهای مایع می‌باشد. با اينحال روغنهای حیوانی به اندازه نیاز برای تغذیه کودکان لازم اند.

رنگ سنج وسيله اي است كه جذب طول موج خاصي از نور ( در محدوده 400 تا 700 نانومتر )  را بوسيله نمونه اندازه گيري مي كند و با استفاده ازقانون بير لامبرت ، مقدار جذب خوانده شده را به غلظت آناليت موجود در نمونه ربط مي دهد.

اجزاي اصلي يك كالريمتر يا رنگ سنج عبارتند از :

• منبع نور
• دريچه قابل تنظيم
• يك سري فيلترهاي رنگي قابل تعويض (براي انتخاب طول موج نوري كه آناليت جذب مي كند تا آناليزي با صحت ماكزيمم حاصل آيد)
• كووت يا ويال براي قراردادن نمونه
• دتكتور يا آشكارساز براي اندازه گيري نور عبوري
• نمايشگر خروجي دتكتور
• تنظيم كننده ولتاژ براي محافظت از دستگاه در برابر نوسانات برق
• مسير نوري ، كووت يا ويال و دتكتور ثانويه (امكان مقايسه نمونه و شاهد را فراهم مي كند)

 

 

انواع رنگ سنجها بر اساس كاربرد

1. رنگ سنجهاي كمپراتور (چشمي) – comperator colorimeters
2. رنگ سنجهاي انعكاسي (سري RT)

• رنگ سنج انعكاسي RT 100-200

اين اسپكتروفتومتر ساده و پرتابل ، داده هاي بازتابشي طيفي را براي كنترل كيفي رنگ سطح نمونه ارائه مي كند. ( اندازه گيري دقيق رنگ و كنترل منظم سطح ) دستگاه از هد اندازه گيري فيبر نوري و انعطاف پذيري استفاده مي كند و در دو مدل RT 100  و  RT 200  عرضه شده است.

• رنگ سنج انعكاسي RT 600-700-800اين رنگ سنجها اسپكتروفتومترهايي روميزي اند كه براي اندازه گيري دقيق ، صحيح و سريع رنگ محدوده وسيعي از نمونه ها به كار مي رود. همچنين قادر به اندازه گيريهاي مطلق و اختلافي در سيستمهاي رنگ سنجي مختلف مي باشد.

   

3. رنگ سنجهاي اتوماتيك (سري PFX)

اين سري از رنگ سنج ها اسپكتروفتومترهايي مي باشند كه از تكنولوژي كنترل رنگ مايع بدون صرف وقت و هزينه استفاده مي كنند يعني  RCMSi(كاليبراسيون با قابليت كنترل از راه دور و سرويس نگهداري از طريق اينترنت) .

اين سري تمام محدوده مقياس رنگي مورد نياز براي آناليز رنگ مواد نفتي ، روغنهاي خوراكي ، دارويي ، مخمرها و عسل را تحت پوشش خود قرار مي دهد.

هر مدل از اين سري داراي نرم افزار كنترل رنگ براي آناليز داده ها مي باشد. (داراي كابل LAN & USB)

انواع مدلهاي آن به شرح زير مي باشد :

• سري PFXi 195
• سري PFXi 995-950-880 ( روغنهاي خوراكي )
• سري PFXi 995/P-950/P-880/P ( نفت و واكس ها )

• رنگ سنج اسپكتروفتومتري با دقت بالا است و كل رنج مقياسهاي رنگ را براي محصولات مختلف مثل محصولات نفتي ، روغنهاي خوراكي ، مواد شيميايي صنعتي ، دارويي ، مخمرها و قندها تحت پوشش قرار مي دهد .
•   رنگ سنج PFX 880 , PFX 950 , PFX 995

اين رنگ سنج اسپكتروفتومتري با دقت بالا است و كل رنج مقياسهاي رنگ را براي محصولات مختلف مثل محصولات نفتي ، روغنهاي خوراكي ، مواد شيميايي صنعتي ، دارويي ، مخمرها و قندها تحت پوشش قرار مي دهد . هر مدل آن همراه با لوازم اضافي مثل سلهاي شيشه اي نوري براي مقياسهاي رنگ ، فيلترهاي كاليبراسيون شيشه اي تاييد شده ، لامپ اضافي عرضه مي شود.

4. رنگ سنج چشمي سري AF

اين رنگ سنج براي آناليز رنگ هاي روغن و مواد غذايي به كار مي رود. در اين دستگاه ، رنگ با مقايسه نور عبوري از يك ستون روغن با نور عبوري از يك سري شيشه قرمز و زرد استاندارد اندازه گيري مي شود.

شيشه ها داراي رنگ هاي مختلفي هستند و مقايسه رنگ عبوري  از روغن با رنگ شيشه ها ( زرد و قرمز ) انجام مي شود.

5. رنگ سنج كمپراتور 2000

اين رنگ سنج چشمي  ، رنگ نمونه را با مقايسه آنها با رنگ فيلتر هاي شيشه اي رنگي استاندارد تعيين مي كند.
اجزاي سيستم:

• واحد روشناييكه به منظور اطمينان از ديد بهتر به كار مي رود
  • ديسك مقياس رنگي (شامل يك سري از فيلتر هاي شيشه اي)
  • ظرف نمونه با طول مسير مورد نياز

6. رنگ سنج كمپراتور 3000

اين كمپراتور داراي تجهيزات سه فيلدي براي مشاهده رنگ استاندارد مي باشد و مقايسه مستقيمي بين نمونه و فيلتر هاي شيشه اي رنگي را  انجام مي دهد.

7. رنگ سنج مدل F

اين رنگ سنج چشمي با استفاده از فيلترهاي شيشه اي ، رنگ نمونه را برحسب زرد ، قرمز ، آبي و بي رنگ تعيين مي كند. (رنگ نوري را كه از بين نمونه عبور مي كند با نمونه عبوري از سري فيلتر هاي شيشه اي رنگي  مقايسه مي كند). مدل F در دو مدل با ملزومات و كاربرد هاي مختلف توليد شده است.

180270 Model F (BS 684), with compensating slides

Model F 180000

كاربرد :

• روغنها و چربيهاي خوراكي
• غذايي و نوشيدني
• روغنها و مومهاي نفتي
• دارويي و آرايشي
• آبجو ، مالت و كارامل

                              

 

آبجو ، مالت و كارامل            روكش ها                  مواد شيميايي

 

 

 

 

                       

 

 غذايي و نوشيدني             محيطي                  روغنها و چربيهاي خوراكي

 

 

 

                             

 

پزشكي و كلينيكي     روغنها و مومهاي نفتي           محصولات خانگي

 

 

 

 

                        

 

محلولهاي قندي،          پلاستيك ها                 دارويي و آرايشي

سوپ وعسل

 

 

 

                    

 

استخرهاي شنا و آبهاي     منسوجات                آبها و آبهاي زائد

معدني